مدیر طرح و برنامه هیات امنای صرفه جویی ارزی در گفتگو با ماهنامه صنعت درمان:
پیش بینی می شود تعداد عمل های پیوند کبد در سال جاری به 800 مورد برسد
عمل پیوند کبد در جهان از عمل های پرهزینه و حساس است. پیوند کبد در ایران در حدود چهل میلیون تومان هزینه دارد که به همراه داروهای ضروری پس از عمل به حدود 100 میلیون تومان می رسد. هیات امنای صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران از جمله نهادهایی است که به محض انجام نخستین عمل پیوند کبد در ایران از آن حمایت کرده است. این حمایت بیشتر در بخش هتلینگ و اقلام مصرفی است. به گفته مدیر طرح و برنامه هیات امنا، با ورود و حمایت سازمان های بیمه گر از عمل پیوند کبد، هیات امنا تمرکز خود را بر روی حمایت و تهیه تجهیزات سرمایه ای مورد نیاز برای این عمل خواهد گذاشت.
نخستین عمل پیوند کبد انسان در ایران در اردیبهشت سال 1373 در بیمارستان نمازی شیراز توسط دکتر ملک حسینی و همکاران انجام شد. پس از بیمارستان نمازی شیراز، بیمارستان های امام خمینی تهران، طالقانی تهران، منتصریه مشهد و افضلی پور کرمان اقدام به پیوند کبد نمودند.هر کدام از این بیمارستان ها به عنوان قطب های پیوند کبد در کشور شناخته می شوند.
دکتر هومن نریمانی، مدیر طرح و برنامه هیات امنای صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران درباره افزایش تعداد بیمارستان هایی که عمل پیوند در آن ها انجام می شود گفت: «پیوند کبد عمل بسیار دشواری است. بیمارانی که پیوند کبد روی آن ها انجام شده است، نیاز به مراقبت و خدمات پس از عمل برای دوره ای طولانی دارند. از همین رو در برخی از موارد مسافت طولانی بیمارستان تا محل زندگی بیمار، آن ها را دچار مشکلاتی می کند. بنابراین شاید بتوان قطب های جدیدی را برای پیوند کبد در کشور ایجاد کرد. البته برای افزایش تعداد این مراکز نیاز به آموزش نیروهای بیشتری است تا افزایش تعداد مراکز با تعداد نیروهای متخصص متناسب باشد.»
مدیر طرح و برنامه هیات امنای صرفه جویی ارزی در ادامه گفت: «هزینه ثبت شده پیوند کبد در امریکا 577 هزار دلار، در ترکیه 100 هزار دلار و در هند 50 هزار دلار است. در ایران نیز هزینه کل پیوند کبد به همراه داروهای بعد از پیوند، در حدود 100 میلیون تومان است. پیوند کبد در ایران جزو عمل های ستاره دار محسوب می شود. در تعریف بیمه ها، عمل های ستاره دار عمل هایی هستند که برایشان شناسنامه تعریف نشده است. به همین علت زیر پوشش بیمه قرار نمی گیرد. هیات امنای صرفه جویی ارزی از سال 1380 تا امروز از این عمل ها حمایت کرده است و بر اساس آمار موجود تا کنون 4403 مورد عمل پیوند در کشور انجام شده است. هیات امنای صرفه جویی ارزی به ازای هر عمل پیوند کبد، 8 میلیون تومان حمایت مالی انجام می دهد که 6 میلیون تومان از این مبلغ برای هزینه هتلینگ و درمان های بیمارستانی است. همچنین به ازای هر مورد عمل پیوند کبد مبلغ 2 میلیون تومان حمایت تجهیزاتی شامل محلول های نگهدارنده بافت پیوندی، کیسه های نگهدارنده بافت پیوندی و مانند آن در اختیار مراکز پیوند قرار می دهد. البته در سال های گذشته بخشی از هزینه های پیوند کبد توسط معاونت درمان وزارت بهداشت تامین می شده است، اما به هر حال حمایت سازمان های بیمه گر در پیوند کبد ضروری است.»
بنابر مصوبه هیات دولت در مرداد ماه سال جاری، قرار بر این شد که هزینه های پیوند از سوی شرکت های بیمه گر حمایت شود. دکتر نریمانی همچنین مشخص بودن نقش هیات امنا در این مصوبه را بسیار مثبت ارزیابی کرد و در این رابطه گفت: « در صورت اجرایی شدن این مصوبه، هیات امنای صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران می تواند تمرکز خود را در حوزه تهیه و پشتیبانی لوازم و تجهیزات پیوند گسترده تر سازد، زیرا دو میلیون تومانی که در هر پیوند برای حمایت تجهیزاتی کمک می شود در بسیاری از مواقع کافی نیست. در حال حاضر پیوندها، به ویژه پیوند کبد به صورت چشمگیری در حال افزایش است. سالانه بین 15 تا 20 درصد افزایش پیوند کبد وجود دارد. در سال 1394 تعداد 707 پیوند کبد انجام شده است و پیش بینی می شود این تعداد در سال جاری به 800 مورد افزایش پیدا کند. به این ترتیب این تعداد از پیوند نیاز به لوازم مصرفی بیشتری دارد. این مصوبه برای هیات امنا نقش بیشتری در حوزه تامین تجهیزات قایل شده است. اما این مساله منوط به این است که نقش حمایتی هیات امنا از لحاظ تامین هتلینگ به سازمان های بیمه گر واگذار شود.»
نتیجه حضور سازمان های بیمه گر در عمل های پیوند، جهش خوبی را برای افزایش تعداد عمل های پیوند کبد به وجود می آورد. به گفته مدیر طرح و برنامه هیات امنای صرفه جویی ارزی، برای اجرایی شدن این مصوبه باید تعامل با سازمان های بیمه گر انجام شود: «البته امکانِ قرار گرفتن این عمل در کنار دیگر وظایف رایج بیمه وجود ندارد. هم اکنون بیمه ها در پرداخت ها مشکل دارند؛ در چنین شرایطی اگر حق الزحمه ها پرداخت نشود، بی شک روی کیفیت عمل تاثیرکذار خواهد بود. بنابراین باید سرفصل هایی جداگانه برای عمل های پیوند در نظر گرفته شود. عملی شدن این مصوبه به نفع هیات امنا خواهد بود زیرا ما در حال حاضر بیشتر روی اقلام مصرفی فعالیت می کنیم در حالی که مراکز با کمبودهای تجهیزاتی رو به رو هستند. اگر نقش حمایتی ما در زمینه هتلینگ کمتر شود، می توانیم تمرکز بیشتری روی تجهیزات سرمایه ای داشته باشیم.»
به گفته دکتر نریمانی اکنون آمار دقیقی از تعداد بیماران نیازمند به پیوند کبد در کشور وجود ندارد اما فهرست پیوند، فهرستی طولانی نیست. به طوری که بیماران برای انجام عمل پیوند کبد در انتظاری طولانی به سر نخواهند برد: «بیشترین تعداد اهدا کنندگان کبد در ایران اهداکنندگان غیرزنده هستند؛ زیرا عوارض ناشی از پیوند کبد از افراد زنده زیاد است. تحقیقات بیمارستان نمازی شیراز در سال 1384 نشان داد که در ایران میزان بقای بیماران در پیوند کبد 84 درصد است که این آمار با کشورهای اروپایی و امریکایی قابل مقایسه است.»